بیداری از خواب دُگماتیسم

فرانسیس بیکن معتقد بود:

اگر انسانی با یقین‌ آغاز کند، به شک‌ خواهد رسید؛ اما اگر با شک‌ آغاز کند، به یقین‌خواهد رسید.

  هیچ‌کس به‌درستی نمی‌داند تمدن، دانش، و حکمت از کدامین نقطهٔ این کرهٔ خاکی آغاز شده‌است. هرچند تمدنی که امروزه با یاری اروپائیان بر جهان چیره گشته، بی‌گمان ادامهٔ راهی است